هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) یک بیماری شایع است و با افزایش سن در مردان شیوع بیشتری دارد. بزرگ شدن پروستات می تواند علائم ادراری ناراحت کننده ای مانند سوزش، تکرر و انسداد ادرار ایجاد کند.
BPH خوش خیم است. این بدان معناست که سرطان نیست و منجر به سرطان نمی شود. با این حال، BPH و سرطان می توانند همزمان اتفاق بیفتند.
چندین درمان موثر برای بزرگ شدن پروستات وجود دارد، از جمله داروها، درمان های کم تهاجمی و جراحی. که پزشک با توجه به اندازه و شرایط شما بهترین روش را پیشنهاد می دهد.
علائم
شدت علائم در افرادی که پروستات آنها بزرگ شده است، متفاوت است، اما علائم به تدریج در طول زمان بدتر می شوند. علائم و نشانه های رایج BPH عبارتند از:
- نیاز مکرر یا فوری به ادرار کردن
- افزایش تکرر ادرار در شب
- مشکل در شروع ادرار و زور زدن
- جریان ضعیف ادرار
- ناتوانی در تخلیه کامل مثانه
- احتباس ادراری
علائم و نشانه های کمتر رایج عبارتند از:
- عفونت مجاری ادراری
- ناتوانی در دفع ادرار
- خون در ادرار
اندازه پروستات شما لزوماً شدت علائم شما را تعیین نمی کند. برخی از مردان با پروستات فقط کمی بزرگ می‌توانند علائم قابل توجهی داشته باشند، در حالی که سایر مردان با پروستات بسیار بزرگ می‌توانند تنها علائم جزئی ادراری داشته باشند.
- علل دیگری هم می توانند علائمی شبیه به بزرگی پروستات از خود بروز دهند که پزشک آنها را بررسی می کند. مانند عفونت ادراری، التهاب پروستات (پروستاتیت)، تنگی مجرای ادرار و …
آیا می توان از BPH جلوگیری کرد؟
هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از BPH وجود ندارد. با این حال، کاهش وزن و رژیم غذایی غنی از میوه ها و سبزیجات، ممکن است کمک کند.
آیا داشتن هیپرپلازی خوش خیم پروستات خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می دهد؟
به نظر نمی رسد داشتن BPH خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد. با این حال، BPH و سرطان پروستات علائم مشابهی دارند و فردی که BPH دارد ممکن است همزمان سرطان ناشناخته داشته باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علایم ادراری دارید، آنها را با پزشک خود در میان بگذارید. حتی اگر علائم را آزاردهنده نمی‌دانید، مهم است که علل زمینه‌ای را شناسایی یا رد کنید. مشکلات ادراری درمان نشده ممکن است در آینده منجر به آسیب های شدیدتر شود.
اگر هر یک از این علائم را دارید، فورا به پزشک مراجعه کنید:
- درد در ناحیه زیر شکم یا اندام تناسلی هنگام ادرار کردن
- عدم توانایی ادرار کردن
- درد، تب و/یا لرز هنگام ادرار کردن
- خون در ادرار
علل
رشد پروستات در طول زندگی مردان ادامه دارد. در بسیاری از مردان، این رشد مداوم، پروستات را به اندازه ای بزرگ می کند که علائم ادراری ایجاد کند. کاملاً مشخص نیست که چه چیزی باعث بزرگ شدن پروستات می شود. با این حال، هورمون های جنسی و مسایل ژنتیکی در این زمینه دخیل هستند.
عوامل خطر
- سن بالا
- سابقه خانوادگی
- دیابت و بیماری قلبی
- چاقی و تحرک کم
عوارض
- احتباس ادرار
- عفونت های دستگاه ادراری
- سنگ مثانه
- آسیب مثانه
- آسیب کلیه
تشخیص
پزشک با کمک از شرح حال و معاینه اولیه می تواند به BPH شک کرده و بررسی های تکمیلی را آغاز کند که شامل موارد زیر است:
- معاینه مقعدی پروستات
- آزمایش ادرار و کارکرد کلیه
- آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات PSA
- سونوگرافی کلیه ها، مثانه و پروستات و بررسی باقیمانده ادرار
- آزمایش جریان ادرار Uroflowmetry
اگر وضعیت شما پیچیده تر است، پزشک ممکن است اقداماتی مانند بیوپسی پروستات، سیستوسکوپی یا سایر اقدامات را انجام دهد.
درمان
در صورتی که علائم خفیف و قابل تحمل است اولین قدم تغییر سبک زندگی فرد است. مانند:
- کاهش مصرف مایعات و غذاهای تحریک کننده مانند کافئین و ادویه
- قطع سیگار و الکل
- برطرف کردن مایعات
- فعالیت روزانه منظم و افزایش تحرک
هر نوع درمان دارویی و عمل پروستات می تواند عوارض جانبی ایجاد کند که شامل موارد زیر باشد که از پزشک خود در مورد آنها سوال کنید.
دارودرمانی
در صورت عدم پاسخ به اقدامات اولیه، درمان دارویی آغاز خواهد شد که شایعترین آنها دو دسته زیر است:
- مسدود کننده های آلفا (تامسولوسین، سیلودوسین، ترازوسین و …)
- مهارکننده های 5 آلفا ردوکتاز (فیناستراید و دوتاستراید)
درمان کم تهاجمی یا جراحی
در صورتی توصیه می شود که:
- علائم شما متوسط تا شدید است و دارو علائم شما را تسکین نداده است.
- شما دچار انسداد مجاری ادراری، سنگ مثانه، وجود خون در ادرار یا مشکلات کلیوی هستید.
روش های رایج شامل موارد زیر است:
- برداشتن پروستات از طریق مجرا TURP یا TUIP
- استفاده از امواج مایکروویو و لیزر
- آمبولیزاسیون عروق پروستات
- جراحی پروستاتکتومی باز یا به کمک ربات
دکتر وحید فخار، بورد تخصصی جراحی کلیه و مجاری ادراری
